Tsagaachilaliin Tuhai Medeelel

Sain baina uu Erhem Hundet Mongolchuudaa,

Ta buhendee mash udaan hugatsaagaar tsagaachilaliin tuhai medeelel bicheeguidee hultsel husye. Minii bie oiriin hugatsaand mash ih ajiltai baisan bogood hed heden hot mujuudaar orj tsagaachilaliin alband orognoliin huselt gargaj tsagaach boloh gesen nutag negtenteigee hed heden udaa uulzlaa. Enehuu yavtsad bolson zuiliig ergen harahad mon yamar zuil deer anhaarah heregtei zuilsiig ta buhendee end bicheh husel torsnii uudnees enehuu medeeleliig ta buhend medeelelej baina.

Yunii omno, ihenhi Mongol orgodol gargagch nar maani mash turshlaga muutai, mon torolhi hel ni angli bish huneer omgoologchoo songoson baidal minii ochson hot bolgond haragdaj bailaa. Ta nariig omgooloh omgoologch chini ta nariin omnoos shuuhiin uil ajilgaand ta buhnii hel am chini bolj shuugch bolon US zasgiin gazriin toloologch buyu yallagchtai chini taniig omoorch omgooloh chadaltai margaldah hun baih estoi. Mon omgoologch hun dotroo mash olon angilalaar mergejsen hun baidag.

Getel ihenhi Mongolchuudiin maani avch baigaa omgoologch nar patentiin, ger bul salaltiin, har tamhinii heregeer mergejsen torliin omgoologch nar baina. Tsagaachilaliin ter tusmaa orognoltiin asuudalaar mergejsen omgoologch oloh ni mash chuhal gedgiig oilgoh heregtei. Shogloj helvel ihenhi Mongolchuud maani zurhnii ovdoltoor emnelegt ochood zurhnii emeer emchiluuleh bish harin tarhi tolgoin emcheer zurhee emchiluuleh geed oroldood baina gehed neg ih buruutahgui baih. Emch gesen eronhii neriin door mash oor oor torloor dagnan mergejsen nariin mergejiliin emch baidag shig omgoologch nar maani bas l tiim adil shuu dee.

Mon tuunchlen, zarim Mongolchuud oros bolon angli hel deer heregee yavuulaar shuuh huraldaan deer tohirson baina. Yamar heleer yarih ni tuhai hunii ooriin songolt. Gehdee Mongol orchuulagch avna gedeg chini bid yamar yum heleh heregtei, yu helehgui baih, yamar asuudald yu gehed tus nemer boloh uudnees, mon hamgiin gol ni sain oilguulah uudnees bid golchilch ochij tuslah uuregtei humuus. Sain oilgohgui baigaad buruu hariulah tohioldold tanii buruu hariult chini mash chuhal shiidiig chini buruugaar shiidverlehed nolooloh uchir erhem ta uuniig anhaarna uu. Angli heltei bol ta buhend chini bur sain shuu dee. Orchuulagchiig dagan sonsood mon davhar nemej heleh zuilee sain orchuulagchaar damjuulan heleh, mon deer ni orchuulagchaa davhar shalgaad l yavna shuu dee.

Ihenhi Mongolchuud maani bidniig shuuh deer yavaad ochihod bidniig daisnaa gej bitgii bodooroi hemeen guih baina. Bid chini eleg negt Mongolchuud ta nartaigaa l humuus shuu dee. Hedii bid ta buhentei shuuh huraldaanii omno bolon daraa ni biechlen uulzah bolomjgui tul ta buhen buruugaar bitgii oilgooroi. Bidnii uuregt ajil maani tiim zaalttai tul. Oor neg zuiliig durdahad, Mongol hel deer orchuulsan materialiig mash sain magadlaj orchuulsan baih heregtei.

Tedgeer materialuudiig tsagaachilaliin alband ajillaj baigaa, orchuulga mash olon jil hiij baisan turshalgatai huneer orchuulgaa hiilgeh heregteig ta buhend anhaaruulan sanuulj baina. Yagaad barimt bichgiin orchuulga togs togoldor baih estoi vee gevel, tanii shuuh hural deer ogoh aman medegdel chini bichgiin orchuulgataigaa ug useggui taarah estoi. Getel bichgiin orchuulga oor utga aguulsan baidag, tanii helj yarij baigaa zuil oor utgiig iltgej baival tegeed tanid olgogdoh shiid chini muugaar l ergeh jisheetei.

Urd bolson yavdalaas harj uzehed, Amerik ehnertei, nohortoi suusan hun l, end surguulid surdag l huuhed bol sain Anglitai heltei gesen oroosgol oilgolttoigoos buruu orchuulga tedgeer huuheduudeer hiilgegdsen baih. Tedgeeriin orchuulsan bichgiin orchuulga buruugaas mash olon hereg davahgui baih jisheetei.

Huuli zuin, yalanguya logik setgelgeegeer utagchilj orchuulsan, nen yalanguya neg ug burchilen orchuulah chadaltai hun oloh heregtei. Huuliin tal deer olon jil ajilsan turshlagatai mon deer ni iim hereg deer ajillaj baisan huneer orchuulgaa hiilgeh mash chuhal gedgiig ta buhend sanuulan helj baina. Herev ta buhend sain bichgiin orchuulagch oldohgui bol hoer gurvan orchuulagchaar davhar davhar shalguulah heregtei. Hedii tsag hugatsaa mash ih shaardsan ch uuniig mash sain anhaarah heregtei. Uneheer amidraliinhaa gol tulgamdsan asuudalaa shiiduuleh ued uhaalag handaj enehuu medeeleliig oortoo ashigtaigaar huleen avna gedegt naidah baina.

Ta buhendee amjilt husye,

Munkh-Erdene
Tsagaachilaliin Albanii Huuli Zuin Orchuulagch